ಪ್ರವಾಸ

“ದೇವಾಲಯವಿರುವ ಮುಖ್ಯಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಎತ್ತರವಾದ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭವೊಂದು ಮೊದಲಿಗೇ ನಿಮ್ಮ ಕಣ್ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಸ್ತಂಭದ ನಾಲ್ಕು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಯುಧಧಾರಿ ಭೈರವ, ಮೋದಕವನ್ನು ಮೆಲ್ಲುತ್ತಿರುವ ಗಣಪತಿ, ಶಿವದೇಗುಲದತ್ತ ಮೊಗಮಾಡಿ ಹೊರಟ ನಂದಿ ಹಾಗೂ ಕಡುಗತ್ತಿ ಹಿಡಿದ ವೀರಭದ್ರರ ಆಕರ್ಷಕ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿವೆ. ಬಗೆಬಗೆಯ ಬಣ್ಣಗಳ ದೆಸೆಯಿಂದ ಐದು ಸ್ತರಗಳ ರಾಯಗೋಪುರವು ಆಧುನಿಕ ಸ್ಪರ್ಶತಾಳಿಕೊಂಡಿದೆ.”

“ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಅಂದವಾದ ಬಾಗಿಲ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲೂ ಈ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳ ಸಂಗಮವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಅಂತರಾಳದ ದ್ವಾರದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಂತೆಯೇ ಗುಡಿಯ ಇತರ ದ್ವಾರಪಟ್ಟಿಕೆಗಳೂ ವಜ್ರ, ಲತೆ, ಸ್ತಂಭ ಮೊದಲಾದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಪಟ್ಟಿಗಳೊಡನೆ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ದ್ವಾರಪಟ್ಟಿಕೆಗಳ ಲಲಾಟದಲ್ಲಿ ಗಜಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಉಬ್ಬುಶಿಲ್ಪವಿದ್ದರೆ, ಬುಡದ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೇವಗಣ…”

“ಕಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಾವು ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದೇ ಹಿಂಬದಿಯ ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ. ಮೊದಲು ಕಾಣಿಸುವ ಮಂಟಪದ ಭಿತ್ತಿ ಕಂಬಗೋಪುರ ರಚನೆಗಳೊಡನೆ ಸರಳವಾಗಿದ್ದರೂ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಂಚಿನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಶಿಲ್ಪಗಳು ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಎರಡು ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿಮುಖಗಳೊಳಗೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿಯೂ ಕಿರುಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದೆ.”

“ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ತರುವಾಯ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರೂ ಹಲವು ದೇವಾಲಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಅಂತಹ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ದೇವಾಲಯ ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸವಡಿಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದಂತೆ, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿ ಚಾಲುಕ್ಯ, ಹೊಯ್ಸಳ…”

“ನಡುಮಂಟಪದ ಒಳಛಾವಣಿಯಂತೂ ಅತ್ಯಾಕರ್ಷಕ. ನೀವು ನೋಡಿರಬಹುದಾದ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲೇ ದೊಡ್ಡದೆನಿಸುವ ಈ ಒಳಛಾವಣಿಯನ್ನು ತಾವರೆಯ ಹೂವಿನ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡಿಸಿ ಅಲಂಕರಿಸಿರುವ ಬಗೆಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಈ ಮಾತುಗಳು ಸಾಲವು. ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕೆತ್ತನೆಗೆ ಹೆಸರಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೊಯ್ಸಳ ಗುಡಿಗಳನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿದ ಕಲೆಯ ಬೆಡಗನ್ನು ಇಲ್ಲಿನ ಒಳಛಾವಣಿಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು..”